وضعیت دینی و سیاسی جزیرةالعرب قبل از ظهور اسلام
تذکر: نمادهای صلیب و ضرب و مثلث و سنجاق، به‌ترتیب نشانگر ادیان مسیحی و یهودی و زردشتی و بت‌پرستی هستند. متأثر از حضور و نفوذ ساسانی‌ها در برخی نواحی شبه‌جزیره، اقلیتی از اعراب جاهلیت به کیش زرتشتی درآمده و مجوس شده بودند (البته نقشه بحرین و یمامه را مشخص نکرده است). دکتر عنایت‌الله فاتحی‌نژاد دراین‌باره می‌نویسد:
«حضور و سلطۀ ایرانیان در نواحی عراق و بخش‌هایی از شبه‌جزیرۀ عربستان باعث رواج ادیان ایرانی به‌ویژه مانویت و آیین زردشت و مزدک در آن نواحی شد. گروه‌هایی از قبایل عربی در مرزهای غربی ایران به‌سبب ارتباط با ایرانیان، آیین زردشتی و مزدکی را پذیرفته بودند. در میان مردم یمامه و بحرین که آمیخته‌ای از ایرانیان و قبایل عربی به‌ویژه بکربن وائل و تمیم و اَزْد بودند، گروه‌هایی از مسیحیان، یهودیان و به‌ویژه زردشتیان وجود داشتند. بنابه گزارش منابع کهن، آیین زردشت در بحرین بیش از دیگر مناطق ساحلی حوزۀ خلیج فارس رواج داشت و به‌خصوص در میان عرب‌ها از همه بیشتر بنی‌تمیم پیرو دین زردشت بودند؛ زرارةبن عُدَس تمیمی و فرزندش حاجب‌بن زراره - از خطیبان معروف عصر جاهلی - چون به آیین زردشت گردن نهادند، حاجب بنا به سنت مجوسان (ایرانیان زرتشتی) با دختر خویش ازدواج کرد. افزون بر ایشان، اقرع‌بن حابس و ابوسُود جد وکیع‌بن حسان نیز زردشتی بودند.»
📕مأخذ نقل: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله. ۱۳۹۳. ایرانیان و عرب‌ها از پیش از اسلام تا عصر فتوح. در تاریخ جامع ایران، جلد ششم: از سقوط ساسانیان تا حکومت‌های محلی شرق ایران. چاپ نخست. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ص ۲۱-۲۰.
https://t.me/d_quran_ferezneh